vrijdag 11 maart 2016

Kaas

 

Mening
Het boek vond ik een beetje matig. Het was geen verhaal waar je echt je aandacht bij hebt. Er gebeurd niks spannends in. Je word niet met vragen achterlaten. Eerlijk gezegd is ook de enige reden dat ik dit boek gelezen hebt, dat ik weinig tijd had voor een goed dik boek. Het was wel makkelijk lezen op een paar moeilijke woordjes na, maar die kon je wel uit de context opmaken, en anders op internet opzoeken.



Samenvatting

In de inleiding over de stijl vergelijkt Elsschot deze met muziek en vervolgens komt er een breder opgezette vergelijking: een blauwe lucht die langzamerhand met wolken wordt bedekt, terwijl gongslagen weerklinken. Uit deze uitvoerige bergelijking kan men opmaken dat de schrijver het begrip stijl opvat als de kunst een boek zo te 'componeren' dat het de lezer doorlopend boeit; de lezer moet voortdurend in spanning uitzien naar wat komt en de schrijver moet hem telkens weer verrassen met onverwachte dingen.
Merkwaardig, want afwijkend van wat in romans gebruikelijk is, is de opsomming van personages en elementen, vóór het eigenlijke verhaal begint. Iets dergelijks verwacht men eerder bij een toneelstuk. Bij Frans Laarmans staat: klerk, daarna koopman, daarna weder klerk. Dit is eigenlijk heel in het kort de inhoud van de roman.
Laarmans' moeder sterft. Op de begrafenis maakt het kennis met Van Schoonbeke, die hem uitnodigt tot een bezoek. Wekelijks is er bij deze rijkaard een bijeenkomst van rijke, invloedrijke, gewichtige lieden; althans zij doen zich zo voor. Laarmans, die een pennelikker is, voelt zich in dit milieu misplaatst. Van Schoonbeke biedt hem nu aan, vertegenwoordiger van een Hollandse kaasfirma te worden. Laarmans stemt toe. Hij gaat naar Amsterdam en krijgt daar bij de firma Hornstra een contract. In Schoonbeke's vriendenkring kan hij nu doorgaan voor groothandelaar in voedingswaren!
Frans krijgt van zijn broer, de dokter, een schriftelijke verklaring, dat hij een maand niet kan werken. Hij krijgt die maand ziekteverlof, maar zonder behoud van salaris. Hij richt zijn kantoor in en bestelt brievenpapier. De 10.000 kazen arriveren en worden in een veem opgeslagen. Laarmans gaat op zoek naar een bureau en een schrijfmachine. Op de club van Schoonbeke verkoopt hij aan ieder der aanwezigen één bol… voor de prijs van de groothandel. In een advertentie vraagt hij om agenten en krijgt 164 brieven, die hij alle beantwoordt. Mensen van het kantoor komen hun 'zieke' collega een geschenk aan bieden.
Van de 30 agenten die hij aanstelt, hoort hij voorlopig niets. Hij wordt tot plaatsvervangend voorzitter gekozen van de Vakbond van Belgische kaashandelaren en moet met enkele andere kaas-prominenten naar het Departement van Handel om ver mindering van invoerrechten te bepleiten. Van het onderhoud met de directeur-generaal begrijpt hij niets, maar als hij in wanhoop uitroept dat hij er genoeg van heeft, raakt de directeur-generaal, die zijn woorden verkeerd opvat, zo onder de indruk dat de verlaging wordt toegestaan.
Ten- einde raad – er is praktisch nog geen kaas verkocht – gaat Laarmans advies vragen bij Boorman, adviseur voor kooplieden, wonend in Villa des Roses (!) te Brasschaet. Diens goede raad helpt niet. Als Laarmans eindelijk een winkel durft te betreden om zijn kaas te slijten, blijkt de winkelier de vorige agent van Hornstra te zijn.
Laarmans geeft het op. Als Hornstra komt , durft hij zelfs de deur niet te openen. Hij wordt weer klerk. En dan ontvangt hij van een agent uit Brugge een bestelling van 4200 kilo! Te laat!
Bron: Belangrijke letterkundige werken; dr. Jos J. gielen & J. G. W. Gielen 



Collage


 Het eerste wat opvalt aan deze collage is de spreuk die in het midden centraal staat, Take every chance. Drop every fear. Dit is als het ware wat Frans Laarsma doet. Hij was eerst kerner bij een bedrijf en had een vast loon. Maar ineens krijgt hij de kans om koopman van kaas te worden. Hij vergeet al zijn zorgen en doet dit. Om dit te doen had hij ook veel moed nodig. Daar staat links boven het chinese teken voor. Dat teken staat voor moed. Wat ook voor moed staat is de kleur groen. Daarom ook dat deze kleur verwerkt is in de collage. De rode kleur staat voor de liefde voor zijn vrouw en kinderen. Je merk aan de kleine dingetjes in het boek dat hij veel liefde voor ze heeft. Soms is hij ook snel driftig maar toch blijft hij een liefdevolle man. Hoe hij bijvoorbeeld zijn vrouw even in haar been knijpt als ze langs komt lopen in zijn kantoor. Het plaatje van het kind dat lachend in bed ligt en doet alsof hij ziek staat, staat voor dat Frans Laarsma dat ook deed bij zijn oude werk, om zo te kijken of hij koopman kon worden. Vervolgens zie je een illustratie van een hardlopende man die heel erg moe is. Bij dit plaatje hoort de spreuk hardlopers zijn doodlopers. Dit is precies wat Frans Laarsma ook is. Hij klimt zo ongelofelijk snel op van kerner naar koopman naar plaatsvervangende voorzitter van Belgische kaashandelaren. Hij rent zich als het ware 'dood' en eindigt waar hij begonnen is. De man met het masker voor zijn gezicht staat voor de briefers en de schrijvers daarvan. Frans Laarsen ging eerst alleen maar vanuit de brieven kijken, hij keek alleen maar naar de masker. Zo vergistte hij zich erin wat er achter dat masker verschool. Daaronder is een wolf in schaapskleding te zien. Frans Laarsen was zo'n wolfs in schaapskleding. Hij deed net alsof hij heel veel van kaas afwist, en over het koopmansschap. Terwijl hij daar eigenlijk helemaal niks van wist, en er geen ervaring mee had. Rechts onder vervolgens zien we een illustratie van drie zakenmannen. Twee ervan zijn druk in een confersatie en de derde wordt er als het ware een beetje van afgesloten. Hij wordt buitengesloten. Dit gebeurde ook met Frans Laarsma in het begin van zijn carriëre. Maar later werd hij het middelpunt van de belangstelling, daar verwijst de zon na. Want de zon is het middelpunt van ons melkwegstelsel. Als slot nog wat over de karper. De karper staat voor eenvoud. En de eenvoud staat in deze collage voor de vrouw van Laarsma. Wat je meekrijgt is dat ze een huisvrouw is. En misschien is het niet helemaal juist om te zeggen, maar in mijn ogen staat huisvrouw voor eenvoud.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten