Kom hier dat ik u kus

                                                  

samenvatting:

Deel 1: 1976-1978

Mona is negen wanneer haar moeder Agnes verongelukt. Haar vader is alleen maar bezig met zijn werk en Mona moet voor haar drie jaar jongere broertje Alexander zorgen. Het huishouden wordt, zonder dat Mona's vader dat erg leuk vindt, overgenomen door de familie van Agnes, die ook al haar spullen en herinneringen weghaalt. Mona vindt het moeilijk dat haar moeder, die toch al vaak streng tegen haar was, er niet meer is, vooral omdat ze nu minder aandacht krijgt en niet kan opschieten met haar broertje. Maar ze wil wel graag flink zijn voor haar vader en hem gelukkig maken.

Nog maar een half jaar na Agnes' dood heeft hij een vriendin, Marie: Mona kan goed met haar overweg, maar Agnes' moeder vindt het helemaal niet leuk. Marie en Mona's vader trouwen een jaar na Agnes' dood en Mona en haar broertje moeten Marie nu mama noemen. Dat vindt Mona moeilijk, en voor Marie is het lastig om te wennen aan haar nieuwe leven. Ze ruziet vaak met Mona's vader en raakt van streek als Mona haar niet vertelt dat ze onterecht strafwerk heeft gekregen.

Op Mona's elfde verjaardag kondigen haar vader en Marie aan dat ze een kindje verwachten. Drie weken te vroeg wordt het geboren: een meisje, Anne-Sophie. Mona zorgt veel voor haar, maar Marie vindt dat vervelend en Mona hoort haar praten over dat ze niet gelukkig is, dat ze van de kinderen en haar man af wil. Kort daarna gaat ze met Anne-Sophie naar haar ouders toe. Mona voelt zich verantwoordelijk: ze ziet dat haar vader ongelukkig is en gaat naar het huis van Maries ouders. Ze vraagt Marie om terug te komen en drukt dan Maries sigaret op haar arm uit, als straf voor zichzelf omdat ze Marie niet goed genoeg denkt te hebben behandeld.

Deel 2: 1991

Mona is inmiddels 24 en werkt als dramaturg (theatercriticus) bij het toneelgezelschap van de beroemde regisseur Marcus. Haar 21-jarige broer Alexander heeft een elf jaar oudere vriendin, Charlie, die in verwachting is: hij stopt met zijn studie medicijnen om zich te wijden aan het gezinsleven. Zijn vader en Marie zijn daar niet blij mee.

Mona krijgt een relatie met schrijver Louis, maar is er niet zeker van of hij echt om haar geeft. Op een gegeven moment zien ze elkaar minder om dat Louis het sociale leven belangrijker vindt. Mona is boos op zichzelf dat ze over zich heen laat lopen maar blijft toch steeds naar hem teruggaan. Intussen laat ze zich meeslepen door haar baas Marcus, die haar probeert over te halen cocaïne te gebruiken en met hem te vrijen.

Het kindje van Alexander en Charlie wordt geboren: een jongetje, Marvin. Anne-Sophie heeft het moeilijk, maar praat nergens over.

Deel 3: 2002

Mona's leven draait inmiddels bijna volledig om haar vader, die met darmkanker in het ziekenhuis ligt. Hij ondergaat zware behandelingen en het is onzeker of ze wel werken. Op zijn verzoek ontdekt Mona brieven van een andere vrouw in zijn werkkamer.

Mona is nog steeds samen met Louis, met wie ze steeds vaker ruzie krijgt omdat hij zoveel werkt en haar zo weinig aandacht geeft. Ook is Marcus nog steeds verslaafd en daar lijdt Mona onder: hij is tijdens het werk niet te genieten en geeft haar geen credit voor wat ze doet.

Wanneer haar vader zieker wordt, licht Mona Anne-Sophie in, die al jarenlang door Amerika reist. Haar vader vertelt haar over de vrouw die hem de brieven schreef: ze heette Johanna en hij had een affaire met haar toen hij ongeveer vijf jaar met Marie getrouwd was. Hij maakte er een eind aan omdat hij vond dat hij bij Marie moest blijven. Zonder dat iemand ervan af weet, brengt Mona hem naar Johanna toe zodat ze elkaar nog eens kunnen zien.

Mona's vader vertelt haar dat haar moeder zo'n hard karakter had omdat ze door haar vader werd mishandeld en verwaarloosd. Agnes raakte ongepland zwanger van Mona en trouwde met Mona's vader omdat dat de enige optie was, niet omdat ze zo verliefd op hem was.

Mona regelt dat Johanna naar het ziekenhuis komt om haar vader te bezoeken wanneer het slechter met hem gaat. Marie betrapt hen en vertelt Mona dat ze al langer vermoedde dat hij een affaire had. Anne-Sophie komt, maar weigert te praten over wat er destijds voor heeft gezorgd dat ze vertrok. Marcus' productie is volgens Mona niet goed, maar hij negeert haar kritiek en krijgt veel negatieve reacties na de première. Hij ontslaat haar omdat ze volgens hem haar werk niet goed heeft gedaan.

Mona's vader vraagt haar om te regelen dat hij euthanasie mag plegen. Nadat hij het slaapmiddel heeft gekregen, is zij degene die 's nachts bij hem waakt. Tijdens die wake overlijdt hij en dan realiseert Mona zich dat ze al haar hele leven is en doet wat anderen van haar verwachten. Ze maakt het uit met Louis en besluit dat het eindelijk tijd is om zichzelf te zijn.

Mening:

Ik vond het fijn om dit boek te lezen. Eerst was het wel even wennen omdat het een Vlaams boek is, en ze andere spellingregels hebben gebruikt en ze hebben een nogal andere woordkeuze, en omdat het zich afspeelt tussen 1976 en 2002  is het taalgebruik ook anders. Veel netter dan dat het nu is en iedereen wordt met u of gij aangesproken. Maar toen ik gewend was had ik het niet meer door. Je weet wel dat het in België afspeelt, maar toch was het vreemd als er stond dat ze bijvoorbeeld even naar Nederland gingen om te winkelen. Het boek gaat over het leven van iemand daardoor is het heel realistisch. Het verhaal is chronologisch geschreven met soms wat kleine en korte terugblikken van haar jeugd
                Als ik iets lees zie ik het altijd in beelden voor me. In dit boek werd alles heel uitgebreid verteld met veel details, daardoor zag ik alles goed voor me en dat vind ik fijn. Hierdoor kon ik met ook echt meeleven met de hoofdpersoon Mona en ben ik erachter gekomen hoe ze is, maar ook hoe andere mensen zijn. Bijvoorbeeld Marie. Marie is niet een persoon die overal tegenkomt. Ze is nogal wispelturig en doet altijd alsof ze heel zielig is. Hierdoor begon ik soms irritaties te voelen voor haar. Maar als je dan daarna leest wat er allemaal aan de hand is kan ik het wel weer begrijpen waarom ze zo doet.
                Wat ik minder van het boek vind is de scène waarin Mona met Louis naar bed gaat. Het voegt niks toe aan het verhaal, en anders had het wel iets minder in detail gemogen. Wat ik ook wat minder vind is dat deel 1 heel abrupt word afgesloten en ik zat nog vol met vragen. Die vragen werden pas later beantwoord maar heel gebonden en kort. Mona drukte een sigaret uit op haar arm en daar stopt het boek. Ergens later in het boek hoor je dat ze het deed om zichzelf te straffen. Maar waarvoor strafte ze zichzelf?
                Ik denk dat de schrijver dit boek had bedoel voor amusement. Want ik heb eerlijk gezegd niet iets geleerd van dit boek en ook geen waarschuwingen gekregen voor iets. 

Brief:

                                                            Gorredijk, zaterdag 10 oktober 2015

Beste Mona,

Door het lezen van het boek, dat over uw leven gaat, ben ik veel over u te weten gekomen. Tijdens het lezen zijn er veel vragen bij mij opgekomen. Over de dingen die u gedaan heeft, en de gedachtes daarbij.
        

Ik zal maar gelijk met de grootste vraag losbranden. Waarom ben u naar het autowrak gegaan waarin uw moeder is verongelukt? Waarom zou u bijna met uw hoofd in de auto gaan om zo aan het opgedroogde bloed te kunnen ruiken en de blonde haren van uw moeder te zien? Dat is eigenlijk best wel gruwelijk. Ik heb er geen fijn idee bij. Telkens als u wat heftigs meemaakt wat zeker invloed op uw leven gaat krijgen denkt u aan iets wat eerder is gebeurt, terwijl ik denk dat als iemand zoiets meemaakt gaat denken hoe het in de toekomst verder gaat. Wat vond u ervan dat Marie zo snel in het leven is gekomen van jullie? Als zeg maar ‘plaatsvervanger’ van uw moeder, althans zo zag uw vader het. Voor mijn gevoel schopte ze alles door de war in plaats dat ze ervoor zorgde dat het verder ging zoals het vroeger ging, ik weet niet waarom u vader dat dacht, want dat is toch onmogelijk. Wat ik me ook afvraag is waarom u toch altijd de schuld aan uzelf geeft zelfs kon u er niks aandoen. Als kind heeft u niet veel aandacht gekregen van uw ouders, heeft u dit nooit gemist? Toen u ouders was kreeg ik het gevoel dat u zichzelf minderwaardig vond dan andere mensen, u vergeleek uzelf altijd met andere mensen en zag alleen de dingen die bij hun beter waren dan bij u, vooral met Alexander. Daardoor kreeg u voor mijn gevoel een negatief zelfbeeld maar is dit ook waar?
         Marie is in mijn ogen een vrij zwak mens. Altijd was ze opzoek naar de bevestiging dat ze het goed deed en dat iedereen van haar hield, en altijd gaven u en Alexander de antwoorden die ze wou horen terwijl ik eigenlijk vind dat ze die niet verdiende. Het is misschien wel zielig dat ze gebruikt werd door uw vader, en dat hij niet intens veel van haar hield maar het is ook haar keuze geweest om met hem te gaan trouwen. Net zoals dat ze er ineens  2 kinderen bij krijgt, u en Alexander, en dat ze dat misschien helemaal niet wou maar zij is wel diegene die er zelf voor gekozen heeft. Ik vind het dus niet echt kunnen dat ze soms boos werd en die argumenten gebruikte waarom ze verdrietig was. Ik snap ook niet dat u als kind alles pikte wat volwassenen deden. Bijvoorbeeld dat Marie u sloeg. Dat vind ik niet acceptabel. Vind u de manier waarop ze praat niet heel irritant? “Papa dit, papa dat, oh heb toch medelijden.” Zodra ze kan zeuren, zeurt ze verschrikkelijk, en ze schept heel veel op. Ik zou er allang klaar mee zijn geweest.
         Hoe verder ik in het boek kom des te meer vragen ik in me op komen. Wat ik heel opmerkelijk vond is de manier dat u graag dood zou willen gaan. Waarom zou u graag verpletterd worden door een televisie die uit een raam wordt gegooid, op een zonnige maandag in mei, of stikken in zandkoekjes, thuis in de fauteuil, nadat u net een middelmatige bladzijde in een boek hebt gelezen. Wat ook vrij opmerkelijk was is dat u zich irriteert naar regelmatige tikken, zoals een klok of een kraan die drupt. Dat u zich een beetje daar aan irriteert is wel begrijpelijk maar ik kreeg het idee dat u er echt een enorme haat aan had.
         U spreekt heel poëtisch en heeft voor alles een mening klaar liggen als iemand wat vraagt, maar toch durft u die niet altijd te uiten, bijvoorbeeld tegen Louis. U laat zich keer op keer slecht behandelen door Louis met kleine dingen. Maar toch blijft u bij hem, waarom? Hoe verder in het boek hoe sterker u word en hoe meer u tegen dingen in gaat, maar toch bent u diegene die toegeeft omdat u niet tegen kwaad kan. U zou echt wel is er wat van mogen zeggen. En vind u Louis soms ook niet een beetje onbeschoft? Ik vind van wel alleen verbergt hij het met zijn woordgebruik. Waarom heeft u zo’n grote zwak voor de manier waarop hij praat? En hoe u omschreef hoe hij eet, dat is toch niet om aan te zien? Het is best wel tegenstrijdig met hoe u bent want u bent heel netjes en wil altijd alles perfect hebben. Soms kan hij wel lief zijn, en verrast hij u met grootse dingen of de kleine dingen zoals naar een restaurant. Op een gegeven moment wil hij ook uw hand vasthouden maar dat wil u niet, wat is daar zo erg aan?
         Hoe komt het dat u niet veel herinneringen aan vroeger hebt? Kan u het niet meer herinneren of wil u het niet meer herinneren omdat het niet een hele fijne jeugd was na mijn mening. Dit werd ook bevestigd op het moment dat u met Marvin een foto van u toen u klein was ging uitzoeken. Op geen een foto stond u blij. Hoort dit bij die tijd of was u ook gewoon niet blij?
         Waarom let u zo erg op andere mensen? Wordt dat soms niet vermoeiend? Zo op de wereld om u heen letten. U zag dat Anne-Sophie het moeilijk had thuis, waarom heeft u haar nooit geholpen? En waarom bent u zo bang voor wat andere mensen denken? En waarom gelooft u niet in uw eigen geluk? Iedereen verdient geluk in het leven.
         Als laatste wil ik graag de momenten vertellen die ik heel bijzonder vond. De eerste is die keer dat u patat ging halen met uw vader op vrijdagavond toen het regende. Marie wou eigenlijk niet dat jullie gingen alleen u en uw vader luisterde er niet naar en gingen. En jullie waren zo blij en zo gelukkig. Dat moment bleef nog lang in mijn hoofd rondspoken. De tweede is het gesprek met uw vader in uw vader, nadat u hem had opgehaald bij zijn minnaar van jaren geleden waar hij een eind aan had geknoopt.  Volgens mij is dat het eerste echte gesprek dat u met uw vader heeft gehad en waar jullie allebei eerlijk zijn geweest. Dat moet toch wel impact gehad op uw gevoelens over hem.
Mijn allerlaatste vraag is: Bent u blij met het leven dat u heeft gehad? En wat als u het anders had kunnen doen, wat had u anders gedaan en hoe had u het wel willen doen?
         Ik hoop dat ik ooit antwoord zal kunnen krijgen op mijn vragen, en u mag trots zijn op de stappen die u heeft genomen aan het einde van het boek.

                                                                                        M.v.g

                                                                                                                                                                                                  Astrid Schimmel